ไม่ว่าจะเป็นระบบน้ำประปาภายในอาคาร หรือ ระบบน้ำภายในแปลงเกษตร หนึ่งในชิ้นส่วนสำคัญที่ขาดไปไม่ได้คือ “เช็ควาล์ว” ซึ่งเป็นหนึ่งในวาล์วชิ้นสำคัญที่มีความจำเป็นที่จะต้องติดตั้งเอาไว้เสมอ หากไม่ได้รับการติดตั้ง ปัญหาที่จะตามมานั้นเยอะเสียจนไม่อยากพูดถึง ไม่ว่าจะเป็น อายุการทำงานของปั๊มน้ำที่จะลดน้อยลง มีปัญหาขัดข้องภายในระบบน้ำอยู่บ่อย ๆ และ อาจเกิดปัญหาค้อนน้ำ ซึ่งส่งผลกระทบภายในระบบท่อทั้งระบบ จนคุณจะซ่อมบำรุงกันยกใหญ่เลยทีเดียว มาดูกันว่าวาล์วชนิดนี้มีหลักการทำงานอย่างไร และ สำคัญมากเพียงใดผ่านเนื้อหาในบทความนี้
ทำความรู้จักกับ “เช็ควาล์ว” ชิ้นส่วนสำคัญของระบบท่อทุกชนิด
เช็ควาล์ว หรือ “วาล์วกันกลับ” บางกรณีอาจถูกเรียกว่า “วาล์วทางเดียว” เป็นวาล์วที่ทำหน้าที่ควบคุมให้น้ำภายในระบบ ให้เคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกันอยู่เสมอ โดยเช็ควาล์วถูกสร้างจากวัสดุหลากหลายรูปแบบ ทั้ง PVC , โลหะ และ ทองเหลือง เป็นวาล์วเปรียบเสมือนกับหลักประกัน ที่ช่วยยืดอายุการใช้งานของปั๊มน้ำ
เนื่องจากปัญหาน้ำไหลย้อนกลับเข้าปั๊ม ที่อาจจะฟังดูเหมือนไม่ได้ร้ายแรงอะไร แต่ที่จริงแล้วเป็นปัญหาใหญ่ที่เกิดขึ้นเมื่อไหร่ มักจะตามมากับปัญหาผิดปกติของปั๊มน้ำในทันที เมื่อไหร่ที่คุณพบความผิดปกติของปั๊มน้ำ อย่างเช่น น้ำไม่ไหล , ปั๊มน้ำมีเสียงดังแปลก ๆ หรือ ปั๊มทำงานตลอดเวลา ให้ลองเช็คดูเสียก่อนว่าเช็ควาล์วมีความผิดปกติหรือไม่
หลักการทำงานของเช็ควาล์ว “สัญญาณไฟจราจร” ในระบบท่อ
เนื่องจากทำหน้าที่อันแสนสำคัญภายในระบบท่อ ทำให้หลาย ๆ คนที่อาจบทความนี้ยังไม่ทันจบ ก็รีบไปซื้อเช็ควาล์วมาติดตั้งเสียแล้ว แต่คุณอาจกำลังสงสัยว่า เช็ควาล์วใส่ตรงไหนของระบบท่อ ? ถ้าอย่างนั้นเรามาทำความเข้าใจกับหลักการทำงานของเช็ควาล์วให้มากกว่านี้อีกสักหน่อย โดยเช็ควาล์วนั้นเป็นวาล์วที่มีลิ้นอยู่ภายใน ลักษณะการทำงาน จะติดตั้งเอาไว้ในบริเวณท่อน้ำที่ไหลออกจากปั๊มน้ำ ซึ่งในเช็ควาล์วจะมีลูกศรกำกับเอาไว้ ว่าต้องติดตั้งไปทางไหน หากให้ยกตัวอย่างง่าย ๆ เช็ควาล์วทำหน้าที่เป็นเหมือนสัญญาณไฟจราจร บังคับให้น้ำเคลื่อนที่ผ่านไปยังทิศทางที่ต้องการเท่านั้น และในขณะเดียวกันก็ทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้น้ำย้อนศรไปในทิศทางตรงกันข้าม
7 ชนิดของเช็ควาล์วที่นิยมใช้งาน พร้อมหลักการทำงานเบื้องต้น
หากมีความรู้เกี่ยวกับวาล์วแต่ละชนิดมาบ้างเป็นทุนเดิม จะทำให้คุณได้รู้ว่าวาล์วแต่ละชนิด สามารถแบ่งออกมาเป็นชนิดย่อย ๆ ได้อีกมากมาย เนื่องจากการใช้งานที่แตกต่างกัน ทำให้เพิ่มเติมการออกแบบพิเศษเข้าไป ทำให้เกิดความแตกต่างขึ้นมาในวาล์วแต่ละชนิด มาดูกันว่าในส่วนของเช็ควาล์วนั้นจะมีกี่แบบ โดยเรายกตัวอย่าง 7 ชนิดที่พบได้บ่อยที่สุดมาฝาก ตามเนื้อหาดังต่อไปนี้
1. สปริงเช็ควาล์ว
เช็ควาล์วสปริง หรือ สปริงเช็ควาล์ว เป็นวาล์วที่ออกแบบมาลักษณะ “เจาะรูเต็ม” โดยการทำงานนั้นบริเวณลิ้นของวาล์วจะมีลักษณะเป็นสปริง ในขณะที่ไม่มีการเปิดน้ำวาล์วจะถูกดันให้ปิดสนิท แต่เมื่อมีแรงดันจากปั๊มน้ำ จะขับให้น้ำไหลเข้ามาชนกับบริเวณลิ้นวาล์ว จากนั้นก็จะทำให้เกิดแรงดันไปถึงสปริงของวาล์ว ส่งผลให้ลิ้นของวาล์วเปิดออกให้น้ำไหลผ่านไปได้ กลับกันเมื่อปิดน้ำวาล์วก็จะดันตัวกลับมาในตำแหน่งเดิม เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำไหลกลับ โดยสปริงเช็ควาล์วสามารถติดตั้งได้ทั้งแนวตั้งและแนวนอน และเหมาะสำหรับการใช้ในระบบน้ำที่มีแรงดันสูง
2. สวิงเช็ควาล์ว
สวิงเช็ควาล์ว เป็นอีกหนึ่งลักษณะของเช็ควาล์วที่นิยมใช้กันในครัวเรือน กลไกการทำงานนั้นเรียบง่ายเป็นอย่างมาก บริเวณลิ้นของวาล์วจะทำหน้าที่เหมือนกับประตู ที่สามารถเปิดได้เพียงทางเดียว เมื่อมีเปิดน้ำจะทำให้น้ำดันประตูออกไปจนทำให้น้ำไหลผ่านได้ แต่เมื่อปิดน้ำเรียบร้อยแล้ว ประตูจะถูกแรงดันของน้ำทำให้ปิดตัวลง หากเปรียบเทียบคุณภาพอาจป้องกันการไหลย้อนได้ไม่เท่าสปริงเช็ควาล์ว เพราะบริเวณลิ้นของวาล์วปิดตัวได้ช้ากว่า อาจทำให้เกิดแรงดันตกคร่อมภายในระบบน้ำได้เล็กน้อย และติดตั้งได้ในเฉพาะแนวนอนเท่านั้น
3.ดิสโก้เช็ควาล์ว
ดิสโก้เช็ควาล์ว หรือวาล์วกันกลับแบบดิสโก้ ความดันตกคร่อมของวาล์วกันกลับแบบดิสโก้ มีลักษณะกีดขวางการไหลมากกว่าประเภทอื่น แต่ทั้งนี้ดิสโก้เช็ควาล์วไม่ผลิตขนาดเกิน 8 นิ้ว เพราะ Pressure drop จะมีค่าสูงเกินไป เป็นวาล์วที่ทำหน้าที่บังคับการไหลให้ไปในทิศทางเดียวกันไม่ให้ย้อนกลับมา วาล์วประเภทนี้ขนาดเล็กประหยัดเนื้อที่ น้ำหนักไม่มาก แต่ต้องติดตั้งร่วมกับหน้าแปลนประกบกับท่อ
4.Dual Plate เช็ควาล์ว
Dual Plate เช็ควาล์ว ความดันตกคร่อมของวาล์วกันแบบ Dual Plate จะมีค่าต่ำที่สุด เพราะวาล์วเปิดและการกีดขวางการไหลน้อยมาก โดยจะมีมุมเปิดแต่ละข้างประมาณ 80 ทั้งนี้มีรูปลักษณ์ภายนอกแบบทรงกระบอก และมีเพลทรูปตัว D 2 อัน เชื่อมต่อกันด้วยบานพับตรงกลางเพื่อให้สามารถเปิด-ปิดได้ มีหลายขนาด เช่น 2 นิ้ว, 2 ½ นิ้ว, 3 นิ้ว ไปจนถึง 6 นิ้ว เป็นต้น
5.เช็ควาล์วแบบต่อท่อ
เช็ควาล์วแบบต่อท่อ หรือ In-line check valve มีรูปร่างกระทัดรัด สะดวกต่อการนำมาใช้งานในระบบท่อ สามารถติดตั้งได้ง่าย โดยเช็ควาล์วแบบต่อท่อ มีหลายประเภทอาทิ ใช้กันอย่างแพร่หลายทั้งในท่อไอน้ำหรือน้ำ (น้ำอุ่น) รวมถึงมีประสิทธิภาพในการป้องกันวอเตอร์แฮมเมอร์ ใช้กันน้ำมัน กันแรงดัน ย้อนกลับเข้าปั๊มไฮดรอลิค โดยถ้าไม่ใส่ปั๊มก็มีโอกาสเสียหายสูงจากแรงดันกลับ มีทั้ง 3.5 บาร์ และ 5.0 บาร์ ทั้งนี้แบบต่อในแนวเดียวกับท่อ เพื่อให้สามารถวางท่อได้อย่างกะทัดรัด และทิศทาง (แนวตั้งหรือแนวนอน) ของท่อยึดไม่มีข้อจำกัด
6.เช็ควาล์วแบบซ้อน
เช็ควาล์วแบบซ้อน หรือ Modular check valve สามารถวางซ้อนใต้ Solenoid ได้เลย เหมาะกับการใช้งานแบบจำกัดพื้นที่ มีอัตราการไหลสูงสุดที่ 35 ล./นาที เป็นเพลทปิดกั้นใช้เป็นพื้นที่ติดตั้งเสริม และใช้ปิดกั้นวงจรที่ไม่จำเป็น เพลทบายพาสใช้สำหรับวงจรที่มีการไหลทิศทางเดียวที่ไม่จำเป็นต้อง ใช้วาล์วควบคุมทิศทางด้วย Solenoid
7.เช็ควาล์วอเนกประสงค์แบบยก
เช็ควาล์วสำหรับของไหล เป็นการแก้ไขปัญหาที่มักพบในบรอนซ์และเหล็กหล่อเหนียว รวมถึงความแข็งแรงและความทนต่อการกัดกร่อนที่ไม่เพียงพอ ได้รับการแก้ไขด้วยวาล์วบรอนซ์ที่พัฒนาขึ้นมาตามมาตรฐาน JIS B 2011 โดยวาล์วสแตนเลสชนิดเกลียวกับชนิดหน้าแปลก มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน มีคุณภาพสูง ทั้งนี้เพื่อให้ได้งานกับน้ำประปาที่เป็นสนิม
ข้อเสียของการไม่ติดตั้งเช็ควาล์ว ภายในระบบท่อ
- เปิดปรากฏการณ์ค้อนน้ำ เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อภายในระบบน้ำมีแรงดันเพิ่มขึ้นหรือลดลงกะทันหัน ทำให้เกิดความเสียหายต่ออุปกรณ์ภายในระบบน้ำได้
- สร้างความเสียหายให้กับอุปกรณ์ เมื่อเกิดการไหลย้อนกลับของน้ำ หรือ เกิดปรากฏการณ์ค้อนน้ำ มีความเสี่ยงที่อุปกรณ์ต่าง ๆ ภายในระบบจะเสียหายได้ โดยเฉพาะ ปั๊มน้ำ ซึ่งมีราคาสูงที่สุดภายในระบบ
- เกิดการปนเปื้อน การไหลย้อนของน้ำในกรณีที่เป็นท่อน้ำสะอาด มีโอกาสที่น้ำจะเกิดการปนเปื้อนจากสิ่งสกปรกต่าง ๆ จนทำให้คุณภาพของน้ำลดน้อยลง
- สูญเสียประสิทธิภาพในการทำงาน มีแนวโน้มสูงมากในอาคารที่ไม่มีการติดตั้งเช็คว่า มักจะประสบปัญหาผิดปกติต่าง ๆ ภายในระบบน้ำ โดยเฉพาะน้ำไหลเบา จากแรงดันที่ไม่เพียงพอภายในท่อ
บทส่งท้าย
เมื่อคุณได้ทำความรู้จักกับ “เช็ควาล์ว” และ ความสำคัญของวาล์วชนิดนี้เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ในตอนนี้ที่บ้านของคุณกำลังประสบปัญหาแปลก ๆ เกี่ยวกับระบบน้ำหรือไม่ ? อย่างเช่น น้ำไหลเบา ปั๊มน้ำมีเสียงดังขณะทำงาน ถ้าใช่อาจเป็นเพราะคุณไม่ได้ติดตั้งเช็ควาล์ว หรือ เช็ควาล์วอาจอยู่ในสภาพที่ไม่พร้อมใช้งาน ไม่ว่าจะเป็นกรณีใดก็ตาม คุณสามารถเลือกซื้อวาล์วคุณภาพดีได้ที่เว็บไซต์ของเรา นอกจากเช็ควาล์วแล้วเราก็ยังมีวาล์วชนิดอื่น ๆ ให้เลือกอีกมากมาย ทั้ง บอลวาล์ว ฟุตวาล์ว ท่อ ppr หรือ จะเป็นอุปกรณ์อื่น ๆ ภายในระบบท่อเราก็มีให้บริการทั้งหมด สนใจอยากสั่งซื้อสินค้า ติดต่อได้เลยที่ LINE : @udirons