วาล์วทองเหลือง

ในอุตสาหกรรมสิ่งก่อสร้าง กว่างานจะออกมาได้ชิ้นหนึ่ง ต่างประกอบไปด้วยระบบต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นระบบเสา ระบบผนัง ระบบไฟฟ้า รวมถึงระบบที่สำคัญอย่างระบบน้ำด้วยเช่นกัน ในวันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับอีกอุปกรณ์สำคัญกับระบบน้ำอย่าง “วาล์วทองเหลือง” ว่ามีหน้าที่สำคัญอย่างไร ทำไมจำเป็นต้องมีสิ่งนี้ ทำไมถึงต้องเป็นทองเหลือง รวมถึงอุปกรณ์ตัวช่วยอื่นๆ ในหมวดหมู่วาล์วให้เป็นความรู้ติดตัวกัน

วาล์วคืออะไร

วาล์วเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งสำหรับระบบไหลเวียนของน้ำหรือของเหลวในท่อ ภายในท่อแต่ละที่นั้นอาจจะเป็นน้ำ ก๊าซ หรือไอน้ำ ก็แล้วแต่การใช้งานและการวางแผนของระบบนั้นๆ ตัววาล์วจะช่วยกำหนดการเปิดปิดของเหลวที่จะไหลผ่าน ไม่ว่าจะอัตราความเร็วหรือทิศทาง วาล์วจะช่วยควบคุมในส่วนนี้ทั้งหมด แน่นอนว่าวาล์วทองเหลืองเป็นวาล์วที่ได้รับความนิยมในการใช้งานเป็นอย่างมาก เนื่องจากมีความคงทน ในส่วนของประเภทของวาล์วนั้น ก็สามารถแบ่งออกไปได้หลายชนิดเช่นกันขึ้นอยู่กับการใช้งาน

คำศัพท์ที่ควรรู้ก่อนใช้วาล์ว

วาล์วแต่ละตัวจะมีอักษรระบุระดับการใช้งานของวาล์วหรือ Rated valve อยู่ ซึ่งเป็นส่วนที่จะทำให้ผู้ใช้งานนั้นสามารถเลือกวาล์วไปใช้ได้อย่างเหมาะสม อย่างไรก็ตามสัญลักษณ์ดังกล่าวเป็นอักษรย่อ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำความเข้าใจก่อนการเลือกซื้อ โดยมีทั้งหมด 3 สัญลักษณ์มตารฐานดังนี้

• S W G หรือ Stream Working Pressure ระดับความดันใช้งานสูงสุดสำหรับระบบไอน้ำ
• W O G หรือ Water Oil Gas ระดับความดันใช้งานสูงสุดสำหรับระบบน้ำ ระบบน้ำมันและระบบก๊าซ
• C W G หรือ Cold Working Pressure ระดับความดันใช้งานสูงสุดสำหรับระบบน้ำประปา

ประเภทของวาล์ว

วาล์วมีอยู่หลากหลายชนิดด้วยกัน อย่างไรก็ตามเราสามารถแบ่งชนิดของวาล์วออกเป็น 4 ชนิดใหญ่ๆ ตามการใช้งานก็คือ

1. วาล์วตัดตอน (Isolating valves)

เป็นวาล์วที่เปิดสุด ปิดสุด เหมาะกับการใช้งานเพื่อตัดตอนของเหลวไม่ให้ไหลออกจากระบบ โดยวาล์วตัดตอนมีหลากหลายชนิดด้วยกันเช่น

• Gate Valve วาล์วตัวนี้จะไม่สามารถปรับระดับความแรงของของไกลได้ คงคอนเซปเปิดสุด ปิดสุดของวาล์วตัดตอน มักจะใช้งานกับของไหลที่มีอุณหภูมิสูงได้ แต่ไม่นิยมใช้กับของไหลที่มีสารแขวนลอย เนื่องจากสารนั้นๆ จะตกไปตามร่องของวาล์วทำให้ใช้งานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ ไม่สามารถปิดได้สนิท
• Ball Valve บอลวาล์วเป็นวาล์วที่นิยมใช้ในบ้านหรือที่พักอาศัยทั่วไป เนื่องจากใช้งานง่าย การเปิดปิดจะมีที่จับให้บิด 90 องศา โดยปกติแล้วบอลวาล์วสามารถทนแรงดันได้ถึง 1,000 บาร์ด้วยกัน สาเหตุที่เรียกว่าบอลวาล์วเนื่องจากภารในที่เป็นส่วนเปิดปิดนั้น จะเป็นลูกบอล นิยมชุบโครเมียมเพื่อความทนทานต่อการใช้งาน โดยตัวเรือนข้างนอก จะใช้เป็นวาล์วทองเหลืองที่โดดเด่นเรื่องความแข็งแรงและคงทนเช่นกัน
• Butterfly Valve หน้าตาจะคล้ายๆ Gate Valve อย่างไรก็ตามวิธีการใช้งานของตัวนี้กลับเป็นการหมุนเพื่อเปิดปิดคล้ายๆ กับบอลวาล์วมากกว่า สำหรับตัวนี้จะมีน้ำหนักที่เบากว่าวาล์วอื่นๆ เหมาะกับการใช้กับระบบอุโมงค์น้ำทิ้งหรือระบบดับเพลิง เด่นในการควบคุมการไหลที่มีการปรับเปลี่ยนอย่างรวดเร็ว

2. วาล์วควบคุม (Control valves)

เป็นวาล์วที่สามารถเปิดสุด ปิดสุด หรือต้องการเปิดบางส่วนก็ได้ เหมาะกับการที่จะควบคุมของไหลภายในระบบท่อ ตัววาล์วควบคุมนั้นมีหลากชนิดอีกเช่นกันเพราะสามารถควบคุมได้ทั้ง ความเร็ว แรงดัน ปริมาณรวมถึงอุณหภูมิของของไกล โดยขึ้นอยู่กับผู้ใช้งานว่าต้องการใช้แบบใดเช่น

• Globe Valve วาล์วที่เหมาะกับระบบที่มีแรงดันแตกต่างกันเป็นอย่างมาก สามารถหมุนเพื่อปรับระดับความแรงของของไกลภายในได้ เป็นวาล์วที่นิยมใช้ในงานที่ต้องควบคุมอัตราการไหล
• Needle Valve หรือวาล์วรูเข็ม คุณสมบัติคล้ายคลึงกับ Globe Valve แต่มีความละเอียดที่สูงกว่า เหมาะกับระบบที่ต้องการความละเอียดสูงอย่างเช่นระบบสารเคมี อย่างไรก็ตามเนื่องจากความละเอียดดังกล่าว จึงทำให้มีแรงดันลดผ่านที่ค่อนข้างสูง อาจทำให้ช่องทางการไหลนั้นอุดตันได้ง่ายกว่าวาล์วอื่นๆ

3. วาล์วกันกลับ (Check valves)

เป็นวาล์วที่ทำหน้าที่สมชื่อ นั่นก็คือควบคุมทิศทางของของเหลวไม่ให้ย้อนกลับไปที่เดิม โดยแบ่งออกเป็นสองชนิดด้วยกันคือแบบเหวี่ยงและแบบยก วาล์วกันกลับจะมีชิ้นส่วนสำคัญคือลิ้นวาล์ว ที่จะเป็นตัวคอยกันไม่ให้ของไหล ไหลย้อนกลับไปในทิศทางเดิม

วาล์วชนิดนี้เหมาะกับระบบงานปั๊มน้ำ เพราะจะช่วยกันแรงดันของน้ำที่ไหลย้อนกลับได้เป็นอย่างดี ป้องกันไม่ให้ระบบปั๊มน้ำเสียหายหรือชำรุด

4. วาล์วควบคุมความดันสูงสุด (Maximum pressure control valves)

สามารถแบ่งวาล์วประเภทนี้ออกเป็น 2 ชนิดด้วยกันคือ Relief Valve และ Safety Valve ที่นิยมใช้ในอุตสาหกรรมใหญ่ๆ นั้นจะเป็นในส่วนของ Safety Valve เป็นหลัก เนื่องจากเด่นในเรื่องการระบายความดันส่วนเกิน ให้ออกจากระบบท่อ ซึ่งในส่วนนี้จะเกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้งาน ป้องกันไม่ให้ผู้ใช้งานบาดเจ็บรวมถึงป้องกันไม่ให้ระบบเกิดปัญหา

ทำไมต้องวาล์วทองเหลือง

ทองเหลืองเป็นโลหะที่ได้มาจากการผสมกันระหว่างทองแดงและสังกะสี อัตราการผสมขึ้นอยู่กับการใช้งาน โดยส่วนใหญ่แล้วจะมีส่วนที่เป็นทองแดงมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์เป็นต้นไปเท่านั้น จุดเด่นของทองเหลืองที่ทำให้วาล์วทองเหลืองเป็นที่นิยมนั่นก็คือเป็นโลหะที่ทนต่อการกัดกร่อนและทนต่อแรงกระแทก แน่นอนว่าวัสดุที่ผลิตจากทองเหลืองจึงมีความแข็งแรงสูง อีกทั้งพื้นผิวและสียังมีความมันวาว จุดหลอมเหลวต่ำ

ด้วยข้อดีทั้งหมดนี้ วาล์วทองเหลืองจึงเป็นที่นิยมอย่างมากในปัจจุบัน แม้ว่าราคาของวาล์วทองเหลืองนั้นจะสูงกว่าวาล์วที่ทำจากโลหะชนิดอื่นๆ แต่เมื่อเทียบกับระยะการใช้งานที่ยาวนานเนื่องจากความทนทานแล้วละก็ ทำให้ใครก็ตามที่ลังเล ต่างหันมาใช้วาล์วทองเหลืองกันทั้งสิ้น เพราะเมื่อทำการเทียบราคา คุณภาพและระยะเวลาในการใช้งานแล้ว ก็จะพบว่ามีแต่คุ้มยิ่งกว่าคุ้ม

อุปกรณ์เสริมของวาล์วทองเหลือง

นอกจากวาล์วชนิดต่างๆ แล้ว วาล์วทองเหลืองยังมีอุปกรณ์เสริมที่ควรทำความรู้จักอีกนั่นก็คือ วายสแตนเนอร์ทองเหลือง นั่นเอง อุปกรณ์ตัวนี้จะช่วยในการกรองเศษตะกอนที่อยู่ในระบบท่อ เป็นอุปกรณ์ในการป้องกันไม่ให้มีเศษหรือชิ้นส่วนใดๆ เข้าไปติดจนทำให้ระบบติดขัด ช่วยทำให้ของไหลภายในสะอาดและสามารถใช้งานได้นานยิ่งขึ้น

ถ้าไม่มีวาล์วในระบบจะสามารถดำเนินการได้ไหม

ระบบจะยังสามารถดำเนินการได้ แต่แน่นอนว่าหากไม่มีวาล์วเป็นตัวช่วยแล้วละก็ ระบบน้ำ ก๊าซ หรือของเหลวต่างๆ ก็จะมีอาการรวนทันที เรียกได้ว่าไม่สามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง เนื่องจากตัววาล์วนี้จะช่วยในส่วนของการควบคุมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นแรงดันหรืออุณหภูมิ ซึ่งการที่มีวาล์วคอยควบคุม มีลิ้นวาล์วกันกลับ ก็จะช่วยทำให้ระบบดังกล่าวมีความสมูท ลื่นไหลได้มากยิ่งขึ้น

การที่ไม่ใช้วาล์ในระบบ อาจทำให้เกิดความอันตราย น้ำมีการวนกลับไปมาในระบบ ส่งผลให้อุณหภูมิร้อนขึ้นและสุดท้ายก็จะเกิดปัญหาได้ ด้วยสาเหตุทั้งหมดนี้ จึงทำให้การเลือกใช้วาล์วให้ถูกกับจุดประสงค์เป็นสิ่งสำคัญ รวมถึงการเลือกใช้วาล์วทองเหลืองที่เด่นเรื่องความคงทน ไม่ถูกกัดกร่อนได้โดยง่าย ถูกเลือกมาใช้งานในระบบเป็นอย่างมากแม้ว่าราคาจะค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับโลหะชนิดอื่น

มาถึงตรงนี้คงได้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับวาล์วทองเหลืองกันไปบ้างแล้ว ว่าทำไมวาล์วทองเหลืองถึงเป็นที่นิยมและควรเป็นตัวเลือกอันดับหนึ่งในการซื้อมาใช้งาน อย่างไรก็ตามการเลือกใช้วาล์วแต่ละชนิด สิ่งที่สำคัญที่สุดนั่นก็คือจุดประสงค์ในการนำวาล์วชนิดนั้นๆ มาใช้ โดยต้องคำนึงถึงระบบโดยรวมทั้งหมดอีกด้วยว่าเหมาะสมแล้วหรือยัง

เพราะฉะนั้นหากมีผู้เชี่ยวชาญในด้านดังกล่าวมาคอยชี้แนะ ก็จะทำให้การวางระบบและเลือกใช้วาล์วนั้นถูกต้องและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น รวมถึงมีความปลอดภัย ซึ่งทุกคนควรจะให้ความสำคัญด้านนี้เป็นอับดับแรกอีกด้วย